Economische maatregelen zijn een doeltreffende manier om veranderingen teweeg te brengen, bijvoorbeeld door het gehalte aan gevaarlijke stoffen in onze producten en het milieu te verminderen. De Zweedse regering overweegt momenteel een voorstel om een belasting in te voeren op bepaalde consumentenproducten, waaronder elektronica, die potentieel gevaarlijke chemische stoffen bevatten.
Hoewel wij het idee van financiële maatregelen om het gebruik van gevaarlijke stoffen af te schaffen kunnen steunen, zijn wij van mening dat het huidige voorstel voor een "chemicaliënbelasting" in twee opzichten de plank misslaat:
1. Het vermogen om bij de produktie van produkten af te zien van bepaalde chemicaliën vereist gedetailleerde kennis over het effect en de eigenschappen van elke afzonderlijke stof. Deze kennis ontbreekt momenteel grotendeels. Momenteel worden naar schatting 80.000 à 90.000 chemische stoffen gebruikt in diverse producten en processen. Daarvan zijn de gevolgen voor de menselijke gezondheid en het milieu van slechts ongeveer 40 stoffen onderzocht en gedocumenteerd. Onze bezorgdheid over de voorgestelde chemische belasting is dat deze het risico kan vergroten dat fabrikanten overschakelen op alternatieve stoffen met onbekende effecten die mogelijk gevaarlijker zijn dan de stoffen die momenteel in gebruik zijn.
2. Elektronica wordt in grote hoeveelheden geproduceerd voor een wereldmarkt. Voor een fabrikant is het zowel kostbaar als complex om de in zijn producten gebruikte chemische stoffen te veranderen. Wij zijn van mening dat het huidige voorstel de industrie onvoldoende stimuleert om over te schakelen op veiliger alternatieven, waardoor het risico toeneemt dat fabrikanten op de huidige voet doorgaan. Samen met (Miljomarkning Sverige) hebben wij op TCO Development de volgende reactie op het voorstel voor een chemicaliënbelasting gepubliceerd.
Opmerkingen over de voorgestelde chemische belasting op consumentenproducten, Zweden, 2015.
TCO Development en Ecolabeling Zweden steunen het concept van een "chemicaliënbelasting" als financieel instrument om een verschuiving van het gebruik van gevaarlijke chemische stoffen in consumentenproducten te bewerkstelligen. Wij geloven echter niet dat het huidige voorstel voor belastingvoordelen doeltreffend zal zijn om het doel van geleidelijke afschaffing van het gebruik van de gevaarlijkste stoffen te bereiken.
De gezondheids- en milieu-effecten van verschillende brandvertragers die broom, chloor of fosfaten bevatten, lopen sterk uiteen. Het is algemeen bekend dat gehalogeneerde brandvertragers die broom en chloor bevatten problematisch zijn. Deze stoffen stoten giftige dioxines en furanen uit wanneer producten die deze stoffen bevatten, zoals elektronica, aan het eind van hun levensduur bij te lage temperaturen worden verbrand. Dit gebeurt tegenwoordig maar al te vaak.
Hoewel niet probleemloos, stoten brandvertragers op basis van fosfaten geen dioxines uit. In het geval van elektronica zijn het duidelijk de broom- en chloorverbindingen die als het grootste risico voor de volksgezondheid en het milieu worden beschouwd. Alle brandvertragers kunnen niet gelijk worden behandeld.
Soortgelijke kennis over fosfaathoudende stoffen ontbreekt, hetgeen betekent dat deze per geval moeten worden beoordeeld. Dit gebrek aan kennis bemoeilijkt het toezicht op het productgehalte.
Wij zijn het er volledig mee eens dat het tijd is om het gebruik van gehalogeneerde brandvertragers geleidelijk af te schaffen; zij zijn wijdverspreid en problematisch, vooral in de fase van het einde van de levenscyclus. Door echter ook alle fosfaathoudende brandvertragers op te nemen, bereikt het huidige voorstel niet het gewenste doel. Volgens ons brengt het huidige voorstel het risico met zich mee dat de industrie niet de moeite zal nemen om gehalogeneerde stoffen te vervangen door veiliger alternatieven als de belastingprikkels te laag zijn of als het vervangingsproces te moeilijk is. De fabrikanten zouden eerder geneigd zijn om bij de brandvertragers te blijven die zij reeds gebruiken en de belasting zou niet het gewenste effect hebben.
Tegelijkertijd worden deze apparaten wereldwijd in grote hoeveelheden verkocht, zodat het onwaarschijnlijk en mogelijk zelfs niet wenselijk is dat zij specifiek voor de Zweedse markt worden ontworpen.
Daarom pleiten wij voor een aanpak waarbij in eerste instantie wordt gestreefd naar een geleidelijke afschaffing van gehalogeneerde stoffen, gevolgd door de invoering van economische gevolgen van het voortgezette gebruik ervan. Dit kan gebeuren door de belasting op fosfaathoudende brandvertragers af te schaffen. Een logische volgende stap zou de ontwikkeling kunnen zijn van een methode om te beoordelen welke niet-gehalogeneerde brandvertragers bij de volgende actualisering van de chemische belasting geleidelijk moeten worden afgeschaft.
Daarnaast vragen wij om een verdere verduidelijking van de rol van milieukeuren zoals uiteengezet in hoofdstuk 10.11 - Milieukeuren. In het hoofdstuk moet worden uitgelegd dat milieukeuren een positief instrument zijn dat consumenten en professionele kopers al vele jaren gebruiken om hen te helpen producten die de gevaarlijkste stoffen bevatten te herkennen en te vermijden. Het afschilderen van milieukeuren als ondoeltreffend draagt niet bij tot het terugdringen van het gebruik van gevaarlijke stoffen in consumentenproducten en het verminderen van onze blootstelling aan deze giftige chemische stoffen. Wij zijn van mening dat beide initiatieven - een belasting op chemische stoffen en constructieve begeleiding van de consument - tot dit doel kunnen bijdragen.
/ TCO Development en Ecolabelling Zweden.
Juni, 2015
