Inkoopteams zijn in toenemende mate verantwoordelijk voor de naleving van relevante regelgeving en het duurzaamheidsbeleid van hun organisatie. Zowel het hogere management als de belanghebbenden verwachten dat duurzame IT-inkoop verifieerbaar, meetbaar en onderbouwd is.
Particuliere en publieke organisaties met duurzaamheidsdoelstellingen worden gehouden aan een hogere bewijsstandaard, en aanbestedingen vormen daarop geen uitzondering. Daarom is het verlagen van het risico op valse claims, greenwash en bluewash essentieel.
Aan inkopers is lange tijd gevraagd te vertrouwen op eigen verklaringen, maar nieuwe normen voor transparantie en verantwoordingsplicht dwingen hen dieper te gaan. Nieuwe inkooprichtlijnen, interne doelstellingen van het management en verwachtingen van belanghebbenden leiden tot een grotere verantwoordelijkheid voor nauwkeurige impactrapportage in verband met inkoop. Dit betekent dat verschillende prioriteiten tegelijk moeten worden afgewogen: kostenbesparingen, productprestaties, leveranciersbeoordelingen, sociale effecten, herstelbaarheid, opwaardeerbaarheid en herbruikbaarheid zijn enkele voorbeelden.
Het risico dat verbonden is aan het vertrouwen op niet-gecontroleerde duurzaamheidsclaims is reëel. In sommige gevallen hebben wij geconstateerd dat fabrieken die een werkweek van 60 uur declareren, in werkelijkheid een werkweek van meer dan 80 uur hebben. In andere gevallen blijkt uit controles in fabrieken die beweren dat er voldoende nooduitgangen zijn, dat sommige uitgangen gesloten of geblokkeerd zijn. We hebben ook onnauwkeurige informatie over de levensduur van de batterij ontdekt in productspecificaties voor notebooks. Bij onafhankelijke tests is gebleken dat de capaciteit aanzienlijk lager is dan wat de merkeigenaar verklaart. Het is duidelijk dat wanneer een koper wordt gevraagd deze beweringen en verklaringen te vertrouwen, de risico's aanzienlijk zijn en zowel het merk van de organisatie als het resultaat kunnen beïnvloeden.
Bij IT-inkoop betekent dit dat leveranciers ook bewezen hoge sociale en milieunormen moeten hebben die verband houden met het ingekochte product. Belanghebbenden eisen zekerheid dat aankopen niet bijdragen tot schendingen van de arbeidswetgeving in de toeleveringsketen, zoals kinderarbeid, of tot negatieve milieueffecten. Van IT-inkooporganisaties wordt tegenwoordig verwacht dat zij strategisch te werk gaan en bewijzen dat zij duurzaamheid bevorderen en risico's beperken.
Jonathan Rivin, Materials Evaluation Specialist, bij het Oregon Department of Environmental Quality, legt het belang uit van strategische IT-aankopen voor de staat Oregon.
"IT-aankopen zijn een van de grootste categorieën van uitgaven van staten, lokale overheden en openbare instellingen. Daarom kunnen de gevolgen voor de toeleveringsketen aanzienlijk zijn en invloed hebben op latere stadia van de levenscyclus. Het verbeteren van duurzaamheidspraktijken in de toeleveringsketen vermindert de kans op verstoring van de toeleveringsketen en vergroot de veerkracht," zegt hij.
"Het verbeteren van duurzaamheidspraktijken in de toeleveringsketen vermindert de kans op verstoring van de toeleveringsketen en vergroot de veerkracht."
Nieuwe voorschriften stellen de inkoper er ook verantwoordelijk voor dat wordt nagegaan of producten voldoen aan de criteria die bij de inkoop zijn vastgesteld. In toenemende mate wordt van inkopers verwacht dat zij om bewijs van naleving vragen om de duurzaamheidsclaims in verband met de ingekochte producten en de toeleveringsketens waar zij worden gemaakt te verantwoorden. Actuele voorbeelden zijn de EU-criteria voor groene overheidsopdrachten en de opkomst van wetgeving inzake moderne slavernij, zoals in Australië en het Verenigd Koninkrijk. Bovendien moeten aanbestedende diensten ervoor zorgen dat zij eerlijke concurrentie tussen inschrijvers bevorderen door de selectiecriteria duidelijk te maken.
Felice Alfieri is beleidsmedewerker bij de Europese Commissie. Hij werkt met de criteria voor groene overheidsopdrachten van de EU (EU GPP) en benadrukt het belang van verificatie die inkopers moeten aanpakken.
"De criteria voor groene overheidsopdrachten van de EU zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat milieuprestatieclaims verifieerbaar, controleerbaar en vergelijkbaar zijn", zegt Felice Alfieri.
Een andere belangrijke factor voor inkoopteams is niet-financiële rapportage, zoals ESG-rapportage (Environmental, Social, Governance). Onnauwkeurige of niet-gecontroleerde ESG-rapportage verhoogt de reputatie- en merkrisico's die de relaties met belanghebbenden, investeerders, klanten en werknemers kunnen schaden. Ontmaskerd worden als een inkoper die duurzaamheid niet serieus neemt, kost geld.
Het komt allemaal neer op bewijs. Zelfs de strengste duurzaamheidscriteria zijn niets waard als er geen systeem is om de vooruitgang op het gebied van duurzaamheid onafhankelijk te verifiëren en te controleren. Een oplossing om greenwashing te voorkomen is om onafhankelijke verificatie van claims en bewijs van naleving te eisen. Het specificeren van milieukeuren die over al deze systemen beschikken is een goed begin.
