De huidige agenda voor circulariteit omvat milieuduurzaamheidsfactoren zoals klimaat en grondstoffenverbruik. Stephen Fuller, expert in supply chain management op TCO Development, betoogt dat ook sociale kwesties moeten worden opgenomen - en dat mensenrechten en werknemersrechten daadwerkelijk kunnen worden gebruikt als hefbomen om onze overgang naar een circulaire economie te versnellen.

Door: Stephen Fuller, Senior Criteria Manager, Supply Chain and Chemical Management, TCO Development.

"De elektronische apparaten die we kopen zijn het resultaat van een productieproces via een complexe toeleveringsketen. Van de mijnwerkers die de mineralen opgraven die in de elektronische componenten worden gebruikt tot het uiteindelijke geassembleerde product, zijn er duizenden werknemers betrokken bij de productie van een apparaat. Vergeleken met andere productieketens, zoals textiel, doet de gelaagde toeleveringsketen van de IT-industrie alle andere verbleken en zou deze producten voor ons realistisch gezien zeer duur en waardevol moeten maken. Een belangrijke reden waarom hun prijs en waarde laag blijft, is dat deze complexe toeleveringsketens het moeilijk maken om de risico's inzake mensenrechten te beheren en dat zij een hoge concentratie van goedkope arbeidskrachten bevatten. Het is dus misschien geen verrassing dat het grootste deel van de wereldproductie van IT plaatsvindt in de ontwikkelingslanden. Het is bekend dat lokale overheden daar de mensenrechten en de arbeidswetgeving negeren om bedrijfsinvesteringen te stimuleren. De elektronische apparaten die we kopen blijven goedkoop zolang we accepteren dat de schendingen van mensenrechten, arbeidsomstandigheden, arbeidsrechten en sociale voorzieningen die de arbeiders te verduren krijgen om ze te maken, kunnen doorgaan.

Als we een circulaire economie willen, moeten we rekening houden met sociale verantwoordelijkheid. Door werknemers in de IT-industrie eerlijk te behandelen, kan de overgang naar de circulaire economie worden versneld. In vergaderingen met fabrikanten van IT-producten heb ik vaak gehoord dat investeren in sociale verbeteringen om te voldoen aan de criteria van TCO Certified resulteert in een stijging van de productiekosten en een daling van de inkomsten. Dat is niet verwonderlijk - werknemers een redelijk loon en sociale voordelen geven zal natuurlijk de productiekosten verhogen. Het is echter de enige redelijke weg, en afgezien van het feit dat het respecteren van de rechten van werknemers een gezondere werkomgeving bevordert, zal het ook de circulaire take-make-use-reuse economie des te meer mogelijk maken.

Waarom? Omdat hogere productiekosten zullen leiden tot hogere inkoopprijzen, en dat is de meest effectieve manier om de ontwikkeling van duurzamere producten te stimuleren die de gebruikers willen houden, onderhouden en repareren in plaats van weggooien en vervangen.

Duurdere IT-apparaten zullen voor IT-merken ook een stimulans zijn om meer ruimte te geven aan circulaire bedrijfsmodellen, bijvoorbeeld product-as-a-service-oplossingen waarbij het IT-merk eigenaar blijft van het product en de gebruiker betaalt voor de functie en waarde die het gedurende een bepaalde periode kan bieden. Opeens is het genereren van inkomsten niet meer uitsluitend gekoppeld aan het verkopen van zoveel mogelijk producten. In plaats daarvan is het zakelijk zinvol om duurzame IT-apparaten te produceren die ontworpen zijn voor een lange levensduur en die gerepareerd en opgewaardeerd kunnen worden, zodat elk product zo lang als technisch mogelijk is kan worden geleased. Dit is natuurlijk een droomscenario voor iedereen die de circulaire economie wil realiseren.

"Als we bereid zijn om de werkelijke milieu- en sociale kosten van ons IT-gebruik te betalen, kan de circulaire overgang plaatsvinden op een manier die iedereen ten goede komt."

Dus, als sociale verantwoordelijkheid in de toeleveringsketen van IT-producten kan leiden tot het welzijn van werknemers, stabiliteit van het milieu en het creëren van nieuwe werkgelegenheid in verband met circulariteit, waarom is er dan zo weinig vooruitgang geboekt?

In veel landen waar IT-producten worden vervaardigd, zien de lokale overheden niet toe op de naleving van de mensenrechten en de arbeidswetgeving, wat betekent dat fabrikanten en merkeigenaren ervoor moeten zorgen dat de werknemers in hun toeleveringsketen eerlijk worden behandeld. Twee problemen zijn buitensporige werktijden en leefbare lonen. Deze kwesties hangen met elkaar samen, want zolang het minimumloon werknemers niet genoeg inkomen biedt om in hun levensonderhoud te voorzien, zullen zij eerder geneigd zijn in te stemmen met of te vragen om buitensporig veel overwerk. Door buitensporig overwerk houdt een werknemer weinig tot geen tijd over voor rust, recreatie, gezin of verdere opleiding. Het is een uitdaging om van IT-fabrikanten te eisen dat zij verantwoordelijkheid nemen voor deze kwesties wanneer de lokale overheden dat niet doen. Werknemers minder uren laten werken en een hoger salaris geven, zijn verbeteringen die leiden tot een hogere prijs van het geleverde product. Door dergelijke verbeteringen door te voeren, loopt de fabrikant het risico de klant te verliezen aan andere, minder scrupuleuze concurrenten om de winst te maximaliseren en de detailhandelsprijzen concurrerend te houden.

TCO Certified heeft sinds 2009 met veel succes criteria voor maatschappelijk verantwoord produceren opgenomen. Een van de belangrijkste drijfveren voor merkeigenaren en fabrikanten om meer duurzame praktijken toe te passen is financiële stimulans, waarbij TCO Certified wordt gebruikt als instrument voor het binnenhalen van openbare en particuliere aanbestedingen. We hoorden van fabrikanten dat ze het risico liepen contracten en financiële steun te verliezen als ze investeerden in sociale verbeteringen. Om deze negatieve uitkomsten tegen te gaan, zijn we op TCO Certified generation 8 begonnen met het categoriseren van fabrieken op basis van risico, zodat merkeigenaren fabrieken kunnen kiezen die proactief met sociale kwesties aan de slag gaan. Op deze manier krijgen ambitieuzere fabrieken meer opdrachten, wat een stimulans is voor het fabrieksmanagement om prioriteit te geven aan hun werk met duurzaamheid, te investeren in verbeteringen en de arbeidswetgeving te implementeren. Fabrieken die niet aan de eisen voldoen, worden verwijderd van onze lijst met geaccepteerde fabrieken en mogen geen gecertificeerde producten meer maken. Dit is een enorme verschuiving. Voor het eerst veranderen we wat vroeger een zakelijk nadeel was - betere arbeidsomstandigheden voor werknemers - in een zakelijk voordeel, en daardoor kan het tempo van de implementatie van sociale en milieuverantwoordelijkheid in de toeleveringsketen van IT-producten worden opgevoerd.

Het is algemeen aanvaard dat de korte levensduur die wij momenteel aan IT-producten geven, leidt tot een aantal duurzaamheidsproblemen die dringend moeten worden aangepakt. Bij de vervaardiging van een duurzaam product gaat het er niet alleen om welk product de meeste gerecycleerde inhoud gebruikt of het gemakkelijkst te recycleren is. De hele levenscyclus van het product vertelt ons of het echt duurzaam is. Hoe het wordt gemaakt, gebruikt en behandeld aan het eind van zijn bruikbare leven. Door sociale overwegingen binnen deze keten de circulaire ontwikkeling te laten sturen, kunnen we duurzame oplossingen creëren die op lange termijn zowel mens als milieu ten goede komen. Als we bereid zijn de werkelijke milieu- en sociale kosten van ons IT-gebruik te betalen, kan de circulaire overgang plaatsvinden op een manier die iedereen ten goede komt."